Pelgrimspaden

Van Amsterdam naar Maastricht

Het Pelgrimspad (LAW 7) is 453 km lang en loopt van Amsterdam naar Maastricht. Het pad dat langs allerhande uitingen van religie en bedevaart voert kan gezien worden als een Jakobsroute die uiteindelijk naar Santiago de Compostela kan voeren, maar is net zo goed op zichzelf te genieten.

Zelfs los van alle religieuze thema's. Het is een prachtige route vol afwisseling die veel verrassends laat zien. Het pad is opgedeeld in twee delen. Deel 1 loopt van Amsterdam naar Den Bosch, ofwel van het Mirakel van Amsterdam naar De zoete lieve vrouwe in de St. Janskathedraal. Deel 2 beschrijft het pad van Den Bosch naar Sint Servaas in Maastricht.

Het toeval wil dat het pelgrimspad op 200 meter van mijn huis in Amsterdam loopt en dat ik met grote regelmaat een paar kilometer over het pad loop tijdens een ommetje in de buurt. Het was een van de aanleidingen om het pad in zijn geheel te lopen. De eerste stukken als dagwandeling en de rest in meerdaagse wandelingen. Ik ben tot nu toe tot Den Bosch geraakt.

Amsterdam - Aalsmeer 21,5 km

Het pad begint heel praktisch bij het Centraal station. Via de schuilkerk Ons’ Lieve Heer op Solder komen we bij de Mirakelkapel in het Begijnhof. Het Mirakel van Amsterdam vond plaats in 1345.

Een stervende man in de Kalverstraat braakt een hostie uitbraakt kort nadat hij het sacrament der zieken heeft ontvangen. De uitgebraakte hostie wordt in het vuur geworpen, maar het wonder wil dat deze in het vuur blijft zweven. Een vrouw steekt hierop haar handen in de vlammen en pakt de ongeschonden hostie. Ze brandt haar handen hierbij niet en legt de hostie in een kist naast de zieke. Dit wonder wordt nog ieder jaar herdacht met de Stille Omgang, een bedevaartstocht door Amsterdam.

De route vervolgt door het Vondelpark, kruist de vaart De Schinkel en buigt dan af naar het zuiden. Daarbij lopen we langs het prachtige begraafplaatsje Huis te Vraag. Er wordt niet meer begraven en het is nu meer een meditatief parkje. De woekerende klimop wordt kunstzinnig in toom gehouden.

De route vervolgt over een smal paadje langs woonboten en wanneer we de A10 onderdoor gaan zijn we snel in het Amsterdamse Bos. Dit bos werd aangelegd tijdens de crisis in de jaren ’30 onder de noemer ‘werkverschaffing’ We lopen het parkachtige bos helemaal door, passeren de A9 en vervolgen over een mooi ruig voetpad langs de plas ‘De Poel’. Dan terugsteken naar de Ringvaart rond de Haarlemmermeer met ruim zicht op het Luchthavengeweld van Schiphol. Maar niet veel later zijn we weer terug in Oud-Hollandse sferen wanneer we over de oude rechte weg langs de boezemlandjes van Aalsmeer wandelen.

Etappe gewandeld: passim

Aalsmeer - Nieuwveen 19 km

Uit de bus gestapt bij het Oud-katholieke kerkje van Aalsmeer. We lopen lans de lintbebebouwing van de Aalsmeerweg, va het rommelige volkse onverharde stukje in de richting van Aalsmeer. Halverwege houdt een hek ons tegen. Er wordt een enorme weg of tunnel gebouwd. We wurmen ons langs de bouwput en komen aan in Aalsmeer.

Via weten, kruispunten en vinex komen we bij Vrouwentroost en de Westeinderplassen. Het water ziet bijna gifgroen (blauwalg?). We vervolgen onze weg over de vuurlinie (Stelling van Amsterdam), een recht pad met een grasdijk ernaast. Een ommetje rond het fort van De Kwakel en langs een smalle vaart naar Vrouwenakker.

Dan komt het mooie stuk langs het Amstel-Drechtkanaal. Eerst Vecht-achtig met heggen afgeschermde woonboten. Daarna het jaagpad, het prachtige jaagpad met knotwilgen en mooie slingers.

Verder naar Bilderdam en Nieuwveen. In Nieuwveen ben ik nog nooit geweest. Over een grasdijk naar dorp. De dijk is de grens van een reeks geschakelde weilandjes. In alle weilandjes wonen dieren en we moeten door alle weilanden: paarden, ganzen, zwanen, pony’s en koeien. We komen schadevrij over. Dan een mooi kerkepad naar de Gereformeerde kerk. Het is in Nieuwveen erg stil en verlaten op zondagmiddag. We wachten een half uur op de bus terug en in die tijd beweegt geen blad en passeert geen mens.

Etappe gewandeld: augustus 2010

Nieuwveen - Bodegraven (station) 20,5 km

Met bus 170 naar Uithoorn en met bus 147 verder naar Nieuwveen. We zijn de hele rit de enige passagiers in bus 147. We maken een gezellig praatje met de chauffeuse. We pikken de draad weer op. Langs de Hoge dijk naar Aarlanderveen. Het is grijs en wat drukkend weer, met regendreiging, maar de regen blijft uit.

Voor een plas gaan we al na 1 km een excuuskoffie drinken in ‘De sfeerboerderij’, zo heet de zaak echt. Een B&B/theetuin/café waarvan de sfeer is opgetrokken uit kalebassen, stukken dood hout, schaaltjes potpourri en naar binnen kijkende lappen poppen. Iets teveel sfeer naar onze smaak, maar de bediening is allerhartelijkst.

Daarna verlaten we al snel het asfalt en mogen we weer weiland hoppen. Paarden, koeien, schapen en nu zelfs stieren. Ook nu blijven alle dieren rustig en op gepaste afstand, blijkbaar zijn ze wandelaars gewend. Mooi lopen over de grasdijken. Verre uitzichten over de weilanden en kerktorenspitsen aan de horizon.

Aarlanderveen is een lintdorp met een mooie oude dorpsstraat en een horecagelegenheid. Ik bestel een broodje kroket maar krijg twee kroketten met brood. Volgens mij zijn dat in horecakringen twee verschillende gerechten, maar ik maak er geen woorden aan vuil. Mieke neemt een broodje paling.

We lopen verder door de polders. Lekker onverhard met een silhouet van een dorp als op een ansichtkaart: toren, puntdakjes en een paar bomen. Geen asfaltweg in zicht. Het groene hart strekt zich voor ons uit. Het licht is ondanks het grijze weer prachtig. De vrij krachtige wind maakt golfjes in de sloten en waait het gras plat. Strepen doorkomende zon verplaatsen zich over de weilanden.

Dan komen we bij een molengang. Kaarsrecht smal pad tussen twee sloten vol riet en zwanenbloemen, wilgenroosjes en zuring in de bermen. Langs vier molens die in het gelid zijn opgesteld. Erg rustiek. We lopen recht op de Oude Rijn af en slaan links af langs het jaagpad naar Zwammerdam. Ook voorzien van een mooi kern.

We verlaten het dorp via een razende N-weg. Het mooie is nu van de wandeling af. We verlaten de route om naar Bodegraven station te lopen. Dat gaat via een 80 km weg met bomen aan weerszijden. In een weiland staat alle koeien op een kluitje bij het hek. Het is melktijd, de boer komt er net aan, opent het hek en de dames schommelen bedaard zonder enige aansporing de melkstal in.

Etappe gewandeld: augustus 2010

Bodegraven (station) - Gouda (station) 24 km

Een etappe met de altijd mooie Reeuwijkse plassen in de hoofdrol en veder fraaie polders en kleine polderdorpjes.

Etappe gewandeld: mei 2008

Gouda - Schoonhoven 14,5 km

In oktober 2017 liep ik met Maddy een week aan een stukje. Van Gouda naar Den Bosch. Het weer was herfstig, de natuur was herfstig, maar dat stond het genieten niet in de weg. Integendeel. We genoten van fantastisch licht, beweeglijke lucht en harde wind. Zijn dat ook niet de elementen waarmee de Nederlandse natuur het best tot zijn recht komt?

Herfstig weer maar wel prachtig wissellicht tussen loodgrijze wolken, flinke opklaringen en lichte motregentjes. Het gras in het groene hart is nog sappig groen, de bomen tonen herfstkleuren. We lopen door het pittoreske dorp Haastrecht waar men claimt de oudste beuk van Nederland te huisvesten. 1692 staat er op zijn bast geverfd, wat toch een beetje als een ongewenste intimiteit voor de beuk overkomt. Verderop komen we langs een verroeste in onbruik geraakte speeltuin. Opmerkelijk want meestal wordt in Nederland direct gesloopt en iets anders gebouwd. Maar ook confronterend, want toen de speeltuin jong en fris was, waren wij dat ook. We hoeven de stoelen met springtouwbekleding en flesjes Sisi er alleen maar bij te denken om ons weer 7 te voelen.

Verder langs de meanderende Vlist, een prachtig smal riviertje langs monumentale boerderijtjes met verre uitkijkjes over de groene weilanden, helemaal naar Schoonhoven waar we onze intrek nemen in het oude familiehotel Belvedere, prachtig gelegen aan de lek.

Schoonhoven - Bleskensgraaf 17,5 km

De dag staat in het teken van molens en wind. Wanneer we met een pont de Lek oversteken hebben we mooi zicht op de monumentale bomen die ons hotel bijna aan het oog onttrekken. We zijn nu in de Alblasserwaard, een en al Hollandse polder. Van oudsher een snel inklinkend stuk land omdat hier onafgebroken veel water weggemalen moet worden. Vandaar ook al die molens. En verder grasland voor zover het oog reikt. De lucht is grijs, de bries is stijf. We zijn heerlijk aan het uitwaaien. Er is een kilometers lang graspad langs een vaart, waar we tegen de steeds harder wordende wind moeten optornen. Er zijn daar geen wegen in de buurt. We horen alleen het wild ruisende riet, de wind in om de oren, het geklots van het water en af toe een kreet slakende meerkoet. Opgeschrikt omdat wij langs kwamen.

Verderop weer op asfalt komen we vooral scholieren tegen, die in duo's trio's of kwartetten slingerend tegen de wind opboksen, multitaskend. Ze kletsen, checken tegelijkertijd hun telefoon en proberen met één hand aan het stuur de fiets recht te houden. We eindigen vandaag in Bleskensgraaf, een aardig dorp langs een vaart met een eenvoudige B&B en een restaurant. Meer hebben we niet nodig.

Bleskensgraaf - Gorkum 23,5 km

Het begon vanmorgen bar en boos. Storm, slagregen en zonder thermos warm water de deur uit, omdat de elektriciteit was uitgevallen in de b&b. We lopen aanvankelijk dwars door kletsnatte weilanden waar het gras ruw platgewaaid wordt waardoor het lijkt alsof je over groen golvend water loopt. De regenpakken klapperen. Het is nogal een geploeg. Weinig mensen of verkeer. We moeten alleen even wachten op een kudde koeien die net van de stal naar het weiland wordt geleid. De boer zegt dat hij dacht dat de dames vandaag liever binnen zouden blijven, maar ze waren niet te houwen.

Daarna knapt het weer langzaam op. We lopen over lange prachtige Tiendwegen, smalle onverharde paden op veenkades, afgezet met knotwilgen, stammend uit de late middeleeuwen. Tegen de tijd dat we bij Hardinxveld aankomen zijn we erg aan koffie en een pauze toe. We stuiten op streekmuseum De koperen knop, met een museumcafé. Een uiterst charmant museum drijvend op vrijwilligers. Er zijn er vandaag al een stuk of tien aanwezig in dit kleine museumpje, allemaal even hartelijk. De rest van de middag lopen we droog onder een steeds blauwere hemel. Nog meer tiendwegen en uiteindelijk zicht op de Boven Merwede. We komen moegebeukt door de wind, aan in Gorkum. Fijne b&b in de oude haven: Studio Dingez. Ook fijn is dat het uitstekende Griekse restaurant onze buurman is. Zo hoeven we maar drie stappen naar een maaltijd te zetten. De wifi van Dingez reikt zelfs tot ons tafeltje.

Gorkum - Aalst 18 km

Onder dreigende luchten de Waal overgevaren naar Woudrichem. We maken op het veer een praatje met een vrouw die op weg is naar een begrafenis in haar geboortestadje. Geen treurige begrafenis, de 89-jarige overledene was een nare vrouw, zij gaat voor de lieve zonen. We krijgen het ritje cadeau van haar, van haar 10-rittenkaart. We lopen het pittoreske stadje door en vervolgen over een dijk langs de Waal. Het land van Altena en de Bommelerwaard, dat zijn de romantische namen van de streken waar we vandaag door trekken. De torentjes van slot Loevenstein steken maar net boven de bomen uit. Het is fijn lopen langs de rivier waar de binnenvaartschepen af en aan varen. Wel krijgen we af en toe een losse bui over ons heen. Gelukkig daartussen felle opklaringen. De beweeglijke lucht is dan weer loodgrijs, dan weer staalblauw met bloemkoolwolken: een spektakel an sich.

Verder bekoren de grote wilgen ons bijzonder vandaag. Het licht wordt er zo zilverig van en ze maken de indruk dat ze er staan sinds de oplevering van slot Loevestein. Op het terras van een bedenkelijke snackbar waar we koffiedrinken checken we de buienradar om te zien of we het nog een uurtje droog houden. Het nieuws dringt zich op: Eberhard van der Laan is (onverwacht snel) overleden. Wij memoreren hem op het terras wanneer er opeens een heftige korte bui valt, als een uitroepteken achter dit nieuwsbericht.

Aalst - Drunen 23 km

Waterkoud! De dag dient zich grijs en fris aan. We krijgen het ontbijt geserveerd in een aanpalende schuur waar onze adem zagen condenseren, niet heel comfortabel. We gaan maar gauw op weg. Vooralsnog blijft de voorspelde regen lang uit en feliciteren we onszelf met dit gelukje. We lopen door het laatste stukje Gelderland. Neder-Hemert lijkt het laatste protestante bastion boven de rivieren. We lopen langs een orgelcentrum en zien moeders en meisjes rillen in hun christelijke rokjes. We steken met een pontje de afgedamde Maas over, de schipper snijdt in de stuurhut verder aan een bijbeltekst in een stuk hout. Aan de overkant maken de polders plaats voor bossen, landgoederen en kastelen. Dat is een van die leuke kanten van het lopen van een "streep", dat je het land onder je voeten van karakter ziet veranderen. Een volgend veer over de Bregsche Maas brengt ons in Brabant.

We pauzeren bij een sfeervol grand café in Heusden, een goed geconserveerd vestingstadje. Daarna begint het hard te motregenen, waardoor we besluiten het sightseeingsrondje er bij te laten zitten en zo snel mogelijk de laatste 8 km af te werken. Hoewel dat nog een mooi stuk oude zeedijk bevat (zee ten tijde van de Elizabethsvloed van 1421, waarbij de Biesbosch is ontstaan), neemt de steeds harder vallende regen het leidende karakter van de wandeling over. We komen druipend aan in het fijne hotelletje in Drunen. Wanneer we gedoucht, warm en droog aan het diner zitten, zien we veilig van achter het raam dat buiten de pleuris is uitgebroken: het regent ondertussen pijpenstelen op het treurig stemmende verlaten terras.

Drunen - Vught 17 km

We verlaten Het hotel in Drunen, na een praatje met de kokkin die gisteren het servies van een vol restaurant draaide en nu alweer het ontbijt stond te serveren. Het blijkt moeilijk aan goed en in het weekend beschikbaar horecapersoneel te komen. Jonge mensen besteden hun vrije zondagochtend liever anders is de conclusie. We lopen vandaag overwegend door de bossen langs de Loonse en Drunense duinen. Hoewel de lucht grijs is, blijft het overwegend droog, al is er een half uur waarin we tot 3 x toe de regenpakken aan en uit moeten trekken. Het is mooi bos, met veel paddestoelen!

Halverwege pauzeren we in 'De rustende jager' . Een 100 jaar oude herberg in wat ooit een klein boerderijtje was, maar nu vooral bestaat uit een enorm buiten- en binnenterras waar het kleine boerderijtje achter verscholen gaat. We proeven er van de lokale specialiteiten: een krentenkoek met zoete vulling (Brabantse broeder) en een Brabants worstenbroodje. Later op de middag vechten donkere wolken en opklaringen om de aandacht wat spectaculair licht oplevert.

Vught - Den Bosch 10 km

Het laatste stukje van het pelgrimspad vandaag. Droog en stil weer. We lopen door de bossen waar kamp Vught heeft gestaan en later langs het Drongels kanaal naar de kazerne bij fort Isabella waar nu de gezellige koffietent het stroopsoldaatje is gevestigd. Dan schuiven we zo Den Bosch binnen via de oude stadswallen. We lopen naar de St. Jan via de straten die al behoorlijk zuidelijk aanvoelen. In de kerk sluiten we deze tocht geestelijk af met het opsteken van een kaarsje bij De zoete lieve vrouw, een middeleeuws Mariabeeld, waar wonderbaarlijke bijstand aan wordt toegeschreven. De wereldlijke afsluiting geschied bij tearoom Pinkerton, met een enorme bossche bol.

 

Deel 2 Den Bosch- Maastricht

Mogelijke etappe-indeling voor het tweede deel van Den Bosch naar Maastricht.

Den Bosch - Haaren 20 km

Haaren - Middelbeers 21 km

Middelbeers - Steensel 21 km

Steensel - Heeze station  24 km

Heeze station - Maarheeze station (2km)   25 km

Maarheeze station -  Weert  15 km

Weert - Ell  17 km

Ell - Roosteren 23 km

Roosteren -  Sittard station  18 km

Sittard station - Nuth   17 km

Nuth -  Gulpen 22 km

Gulpen -Schin op Geul   7 km

Schin op Geul -  Maastricht, Vrijthof   22 km

Cadier en Keer- Mesch 14 km

Mesch - Wezet station 12 km

Pelgrimspad Deel 1
Langs kansels, ketters en kaarsen
Wandelnet: 132 p. - 2016
ISBN: 9789071068942

Pelgrimspad Deel 2
Langs kerken, kruisen en kapellen
Wandelnet: 164 p. - 2016
ISBN: 9789071068959