Nieuwolda – Bad Nieuweschans
Welke weg Jakob en Dirk vervolgens naar Finsterwolde nemen, daar kom ik niet helemaal uit.
Ze krijgen het advies om “linksom over de nieuwe dijk langs de polder te gaan”, maar dat ziet er, als ik kijk naar wat er bedoeld werd, op de kaart van 1823 al uit als een omweg. Op de kaart van nu trekt die mogelijke route me niet zo aan. Ik kies voor een rechte lijn naar Midwolda en de oevers van Blauwestad en dan onderlangs Finsterwolde naar Beerta.
We lopen Nieuwolda uit langs de kerk en al snel bevinden we ons op een nieuwe kaarsrechte weg. Toch net iets kleinschaliger dan gisteren en met aardige uitzichten over velden en weilanden. Er zitten zelfs een paar hoeken in de weg die ons naar een soort kerkepad brengen. Het begint zodanig te regenen dat we de pakken aantrekken. Wanneer we weer tussen de bomen lopen en langs de randen van de Blauwestad staan, is het tijd voor koffie.
Blauwestad
Het treft, er is een goedbezochte horecagelegenheid in de oude school. Blauwestad is een gebiedsontwikkelingsproject. Voor waterrijk wonen en nieuwe natuur. Aanvankelijk bleef de verkoop van de kavels voor zelf te bouwen huizen behoorlijk achter bij de verwachtingen maar ondertussen, na bijstelling van de plannen door ook goedkopere huizen te bouwen en door het veranderende werken wegens corona, is er een opleving te bespeuren.
Wat wij ervan merken is dat de mensen die hier lunchen van een ander type zijn, dan we tot nog toe tegenkwamen. De sfeer is stads, Goois en welvarend. We prikken samen een heerlijk puntje citroengebak weg en wanneer het stopt met regenen vervolgen we onze weg over paadjes tussen het riet van de nieuwe natuur rond het Oldambstermeer, dat er ook al lag in de tijd van Jakob en Dirk, al was het een stukje kleiner.
Te Finsterwolde, een aanzienlijk en zeer uitgestrekt dorp hadden wij wederom met eenige groote honden twist; wij aten en dronken er koffi van 12 tot 2 in een' groote herberg. Van Hogendorp die sints de slapelooze nacht van Groningen niet zeer wel was herstelde zich hier met een twintigtal kopjens. - Nu den dijk verlaten hebbende wandelden wij door fraaie velden naar Beestenhamrik (Nieuw-Beerta). Hier werd ons oog verrukt door het aanschouwen van meer dan honderd boerenwooningen, elk van drie verdiepingen hoogte, met onmetelijke schuren voorzien, en zich zoo ver het oog reikte in den Pruissischen polder uitstrekkend.
Beerta
Wij komen via de buitenrandjes van Finsterwolde op de weg waar Beerta en Nieuw Beerta aan liggen. De boerenwoningen zijn nog steeds bijzonder indrukwekkend, met hun drie verdiepingen of schijnbaar drie verdiepingen, zoals Willem scherp opmerkt aan de plaatsing van de ramen in combinatie met de muurankers. Wel zien we dat sommige boerderijen er piekfijn bijliggen met een keurig gazon ervoor, maar dat andere staan te zieltogen. Soms verkruimelt zo’n enorme grote schuur achter het huis waar nog geleefd wordt, soms staat het hele gevaarte leeg en te vervallen achter afrasteringen. Andere boerderijen hebben nu een functie als “privé-huis” en “nightclub” getooid met rode lichtjes om eventuele misverstanden te voorkomen.
We lopen door het decor van De Graanrepubliek van Frank Westerman, een boek over de ontwikkeling van de landbouw hier in de 20e eeuw. Over de graanbaronnen, het socialisme en Sicco Mansholt, de grote landbouwhervormer. Fijn verteld en heel verhelderend. Ook moet ik aan Het Bureau van Voskuil denken. Zou Beerta, het alter ego van Meertens, de directeur van het bureau, Beerta zijn genoemd omdat er heel wat schuilging achter zijn deftige façade, net zoals bij de boerderijen hier?
Mijn rechtervoet is weer aan het opspelen wanneer een bord Rustpunt in de berm van een manege verschijnt. We nemen een kijkje. De boel is gesloten, maar van het clubje paardenmensen dat één paard in een zandbak bestudeert, mogen we best even gaan zitten en als we willen komt er ook nog koffie. Dat laatste slaan we af, maar van de picknickbank maken we graag even gebruik.
Na een half uur gaans kwamen wij aan een dijkje dat men ons voor de kortheid had aangewezen: maar dat slechts van modder bestond, en waar men bij elke schrede een' halven voet inzakte; dit duurde drie kwartiers en was hoogst verveelend na acht uren geloopen te hebben. Het eindigde aan de Nieuwe Schans, waar wij te 4 ure aankwamen en in de groote herberg van Buisman (of zoo als de Groningers zeggen: Boesman) onzen intrek namen. Mijn reisgenoot dronk er nitri ter herstelling en ik bier. Na een ogenblik gerust te hebben traden wij de vijfhoekige vesting in, doch stootten spoedig ons hoofd aan de andere poort.
De weg waarover wij op Bad Nieuweschans komen aanlopen is hard en recht. We kunnen over de grens met Duitsland kijken. Daar staan vooral windmolens. Een fietsstel komt ons voorbij peddelen. De man roept: ‘Hee, ik heb jullie ook bij Beerta gezien! Jullie zijn flink doorgelopen! Gaan jullie naar de Camping?’
‘Nee’, antwoord ik.
‘Waar gaan jullie dan heen?’
Ik noem de naam van de 2-sterrenzaak (hotelsterren, geen Michelin sterren)
‘Ok’, zegt hij, enigszins vertwijfeld, steekt zijn hand op en fietst verder.
Bad Nieuweschans
De oude vesting Bad Nieuweschans heeft betere tijden gekend, misschien ook wel slechtere, maar zeker betere. Ik was hier ooit eerder toen ik een stuk Noaberpad liep, toen nog Euregiopad genoemd. Het is me toen in ieder geval niet opgevallen dat er tussen de leuke oude huisjes ook heel wat afgebladderde pandjes en neringen stonden. Ons onderkomen aan het einde van centrum is ook nogal afgebladderd, wat de reactie van de fietsman verklaart. In het café-restaurant zitten drie mensen aan de toog die de indruk maken daar vrij vaak te zitten. Verder is het nogal rommelig en stoffig. De ontvangst is echter zonder meer hartelijk. We worden naar de kamer gewezen. Alsof we terug stappen in de eenvoud van de jaren ’70. De kamer is sinds die tijd ook niet meer echt opgeknapt. Maar het beddengoed ruikt lekker naar wasmiddel en er zijn openklappende deuren naar het balkon. Wel even opletten dat je niet door de rotte planken zakt van zowel balkonvloer als stoeltje, maar dan heb je een aardig uitzicht over een stukje Nieuweschans. En je kunt de schimmellucht uit de badkamer even ontwijken. Daar kun je plakken van snijden, ondanks de redelijk schone aanblik en de uiteindelijk lekker warme douche.
Het voelt verder goed, we gaan hier ook gewoon eten. We kunnen kiezen tussen tournedos en schnitzel. Voorzien van ruime porties groente, sla en aardappelen. In alle maaltijdcomponenten zijn spekjes verwerkt. Aan het postuur van de eigenaars te zien eten ze het zelf het liefst ook zo. Het smaakt en we krijgen een beleefd deel opgegeten, minus de spekjes. Er komt een vermoeide Française aanfietsen. Ze fietst 100 km per dag voor het goede doel (kindermishandeling) en moet eigenlijk gratis onderdak zoeken, maar ze is verkeerd gereden, heeft al 140 km op de teller staan en kan niet meer. Maar deze herberg heeft alle kamers (2) vol. Na enige beraadslaging tussen de aanwezigen ontfermt een van de stamgasten zich over haar en brengt haar bij een bekende onder. Het tekent de sfeer tussen het stof en de bladders. Wij wagen ons voldaan nog even op ons balkon en houden de badkamerdeur gewoon stijf dicht.
Praktische informatie
Nieuwolda - Bad Nieuweschans
26 km
Beginpunt: Nieuwolda (bus van Winschoten of Delfzijl)
Eindpunt: Bad Nieuwenschans (station)
Bad Nieuweschans – Winschoten
Te half vijf ure wandelden wij de vaart langs naar Winschoten. Halverweg rusteden wij aan eene herberg uit en assisteerden bij de toilette van eene dochter of dienstmaagd, eene der schoonste vrouwen die ik immer gezien heb. Haar aanblik was die van Juno; hare armen, handen en voetjens die van Venus: haar boezem die van Diana: hare bewegingen die der Gratiën. Wat verder betaalden wij tol zonder dat er een tolhek was. Nabij Winschoten overviel ons een geweldige regenbui, waartegen onze kielen zelve niet volkomen weerstand konden bieden. In de herberg het blouwe paard kwamen wij te half acht en ontbeten aldaar: tusschen de buien door bezichigden wij het fraaie en ruim gebouwde vlek, waar groote huizen staan, nog gedurig getimmerd wordt en bij de 2700 zielen woonen.
Hamdijk
Heerlijk geslapen, allebei. We verlaten Nieuweschans, steken de snelweg naar Duitsland onderdoor en komen weer in de groene ruimte. Jakob en Dirk liepen waarschijnlijk aan de noordkant van de vaart naar Winschoten, maar daar ligt nu die snelweg. We worden door een natuurgebiedje geleid en komen dan op de Hamdijk. In een lange langzame bocht liggen weer een paar villaboerderijen te dommelen onder het prettige zonnetje. Net als eerder worden bewoonde en goed onderhouden bedrijven afgewisseld met verlaten en vervallen gebouwen. In die zin hebben we in Groningen iets van de ‘ellendige en vervallen staat’ gezien waar Jakob zo vaak getuige van was.
Oudeschans
Omdat het min of meer op onze weg ligt, brengen we een klein bezoekje aan Oudeschans, een vestingdorpje uit de tijd van de 80-jarige oorlog. Het oude stratenpatroon ligt er nog, over de voormalige wallen loopt een graspad. Het is er heerlijk stil. Geen verkeer, alleen de vogels en een paar verdwaalde toeristen.
Daarna steken we terug naar de vaart en lopen het smalle fietspad erlangs af. Hier en daar zit een visser tussen zijn uitrusting naar het water te staren. We lopen een goed uur langs het riet met onder ons de weilanden en boven ons de schapenwolken. Tegen de tijd dat we bij Winschoten zijn, steken we de vaart over en lopen langs een bedrijventerrein dat aan ons zicht onttrokken wordt door bomen en struiken, wat wel zo prettig is.
Winschoten
Winschoten is het eindpunt van deze tocht. We kijken nog even in het centrum (niet zo pittoresk) en sluiten af met koffie op een terrasje. We betrappen ons erop dat we gefascineerd mensen zitten te kijken en beseffen dat we in vijf dagen tijd niet zoveel volk meer bij elkaar hebben gezien.
Bij het station staat het woord WINSCHOTEN in witte kapitale letters, zoals Iamsterdam lange tijd voor het Rijksmuseum stond. We vatten het op als een uitroepteken achter dit deel in het spoor van Van Lennep.
Volgende deel Van Lennep
Bekijk alle delen op de Overzichtspagina Van Lennep.
Praktische informatie
Bad Nieuweschans - Winschoten
17 km
Beginpunt: Bad Nieuweschans (station)
Eindpunt: Winschoten (station)
