Alleen op pad vandaag. Ik verwacht weinig moois op dit traject en wil niemand uitnodigen voor een saaie wandeling. Ik zal me hier in mijn eentje manmoedig doorheen werken en reis kordaat terug naar Purmerend.
Derde deel van de nagelopen wandeltocht die Jakob van Lennep en Dirk van Hogendorp maakte in de zomer van 1823. Bekijk alle delen op de Overzichtspagina Van Lennep.
Vinex
Want echt uitkijken naar de Vinex van Purmerend doe ik niet. Toen Jakob en Dirk de poort van Purmerend verlieten lag de groene ruimte van de ingepolderde Purmer er nog als een biljartlaken bij, althans zo stel ik het me voor. Nu kan ik niet eens langs het restantje van de Where lopen (ooit de rivier die de Beemster met de Purmer verbond), omdat de oever is volgebouwd. De Purmerendseweg, eerder de doorgaande weg door de ingepolderde Purmer, is opgebroken in stukjes fietspad en rotondes tussen de woonwijken. Mooi is dat allemaal niet, maar je loopt wel relatief rustig. Een stukje verderop is er geen vrij liggend fietspad meer en loop ik waakzaam langs net iets te hard rijdende auto’s in de berm.
Leeghwater
Er worden nieuwe huizen gebouwd tegenover een rijtje oudere huizen in het groen met ieder hun eigen bruggetje over de vaart. Ik passeer een plaquette ter nagedachtenis aan Leeghwater, de grote inpolderaar. Zijn portret in brons geeft een wat cartooneske indruk, niet helemaal het eerbetoon dat bedoeld is, als je het mij vraagt.
Purmerbos
Dan houdt de bebouwing op en kan ik rechtsaf door het Purmerbos en ben ik voorlopig van het verkeer bevrijd. Het Purmerbos doet me sterk denken aan het Amsterdamse bos, met net iets te dicht op elkaar staande bomen en te veel brandnetels, maar ook met mooie doorkijkjes en landelijke charme. Ik krijg zicht op de uitgestrekte weilanden van de Purmer. In het bos is het rustig, een paar mensen die de hond uitlaten en een paar wandelaars, verder is het stil en in de bossige stukjes misschien zelfs een beetje unheimisch.
Purmer
Over de kaarsrechte Monnickendammerweg loop ik vervolgens naar de ringdijk. Ik zie de kerktoren van Monnickendam op de horizon staan. Die zullen Jacob en Dirk hier ook gezien hebben. Zij gaan nu door naar Monnickendam en de oplettende lezer zal gemerkt hebben dat ik daar al geweest ben in dit kader. Maar dat komt omdat ze vanuit Monnickendam over de weg die nu de razende verkeersader N247 is, verder lopen naar Edam (Jakob met pijnlijke voeten vanwege zijn doorgeprikte blaren). En daar heb ik geen zin in, want daar valt niets te beleven als wandelaar. Ik kies ervoor om aan de andere kant van de vaart, met zicht op de N247 over de grasdijk van de Purmer naar Edam te lopen, me dunkt dat ik dan dichter bij 1823 loop dan op het fietspad langs de N-weg.
Dijk
De dijk is graasgebied voor schapen. Het is fijn lopen op de hoge dijk met rondom uitzicht. De ene kant over de Purmer, de andere kant op de contouren van Monnickendam en Volendam. Recht vooruit zijn de torens van Edam al zichtbaar in het sferische perspectief van de allerverste verte. Naast me ruist het riet in de ringvaart. Het heeft veel geregend de afgelopen tijd en de ondergrond is vrij nat. Tel daar de glibberige schapendrollen, de ongemaaide stukken dijk en de vele overstapjes tussen de weilanden bij op en je begrijpt dat ook best langzaam wandelen is.
Het pad wordt zo te zien niet veel gebruikt. Ik zie een fazant opvliegen, de scholeksters en kieviten schrikken van mijn komst en vliegen rondjes om mijn hoofd, fel alarmerend, om mij van hun nesten weg te houden. Jakob en Dirk hadden ook weleens “een gevecht met kieviten, voor hun kroost beducht”.
Vissen
Wat verderop zit een groepje vissers in de rietkragen. Het blijkt een hengelvereniging van vrouwen te zijn, wat je toch niet vaak ziet. Ze zitten anders dan bij mannenviswedstrijden, vrij dicht op elkaar en sommigen praten ook gezellig op gedempte toon. Anderen lezen onderwijl een boek of scrollen door hun smartphone. Ze zitten in de buurt van een paar boerderijen die allen via een trekpontje over de vaart te bereiken zijn. Rond het huis zijn geen wegen, wat de ligging extra idyllisch maakt.
Edam
Ik bereik Edam via een brug over de vaart en steek de vermaledijde N-weg over naar het monumentale centrum. Ik koop een cappuccino to go en ga even op het bankje op de dam zitten om naar de drum- en showband te luisteren die voor het museum een showtje ten beste geeft met populaire deuntjes. Het klinkt heel vrolijk maar ze weten toch maar weinig luisteraars aan zich te binden.
Jakob en Dirk vinden Edam niets aan. Het is al me al opgevallen dat de stadjes en dorpjes die wij nu koesteren als historisch stadschoon en zelfs als ideaalbeeld zien, in de ogen van de jongens een hoop ouwe troep is. Natuurlijk zien wij nu opgepoetste, gerestaureerde en soms zelf te overdadig verrijkte versies van monumentale straten en gebouwen die in hun dagen vaak in een staat van diepe malaise verkeerde. Maar ik krijg toch ook sterk de indruk dat ze oprecht warmlopen voor de vooruitgang zonder te treuren om de dingen die voorbij gaan. Maar, en dat moeten we niet vergeten, daar hebben ze ook de leeftijd voor.
En het was natuurlijk ook het einde van een tijdperk. Koning Willem I was druk bezig met de infrastructuur van kanalen en verharde wegen, de Industriële revolutie stond om de hoek te wachten om te kunnen losbarsten. Nederland was nog een land van paarden, trekschuiten en kleiwegen. De klokken stonden nog niet gelijk in Amsterdam en Leeuwarden. De standenmaatschappij was een vaststaand gegeven, net als de grote aantallen armen en paupers.
Ik heb mijn koffie op, loop door het stadje naar het busstation en zoef comfortabel over de weg die ik deze wandeling heb ontlopen in een half uurtje terug naar Amsterdam.
Praktische informatie
Van Lennep, op de voet gevolgd 3
Purmerend - Edam
15 km
Startpunt: Station Purmerend
Eindpunt: Edam Busstation
Horeca
Volop keuze in Purmerend en Edam