Groningen – Ezinge
We reizen met de trein naar station Groningen Noord om het nog ontbrekende stuk tussen Groningen Stad en Pieterburen dicht te lopen. Maddy en ik trekken er vier dagen voor uit. Alle overnachtingen zijn gereserveerd en we hebben er zin in. Alleen de weersverwachting is niet al te best.
Het heeft de afgelopen weken ontzettend veel geregend en er lijkt nauwelijks verandering op komst. Gelukkig is het droog en zonnig wanneer we in een gewone woonbuurt van Groningen uit de trein stappen. Sterker nog, het is best warm.
Langs eene lage en omdijkte vaart traden wij voort langst de weinig beteekenende dorpen Dorkwert, Oostum en garnwert. Het eerste ligt een half uur van Groningen: de kerk staat op eene wierde, daar achter een huis; voor dezelve eene herberg en de school, terwijl de overige boerenwooningen op hare landerijen leggen: Garnwert is twee en een half uur van Groningen gelegen, mede aan de voormelde vaart of Reitdiep, dat in 1633 verlegd, groot en klein garnwert door snijdt. De oude bedding dier vaart lag zoo kronkelig dat de schippers een paar etmalen noodig hadden om eenen afstand afte leggen, die men nu met matigen wind in een vierde uur afzeilt.
Reitdiep
We koersen door de woonwijk Paddepoel-Noord naar het Reitdiep. De vaart ligt er gezellig bij in een best groene omgeving met een fijn fietspad ernaast. De stad is natuurlijk ernorm gegroeid sinds 1823 en het duurt dan ook nog enkele kilometers voordat we de laatste Vinex-wijken en bedrijventerreinen achter ons kunnen laten, maar dan bepalen toch vooral de weilanden en een heerlijk graspad het beeld.
Reitdiep
Het is veel warmer dan we hadden ingeschat en ik heb spijt van het extra jasje dat ik bij me heb. Dat moet bij de bagage op de rug gepropt worden. Dat nadeel wordt ruimschoots gecompenseerd door het fijne graspad en het prachtige weer. Na indrukwekkend sluiswerk bij Dokwerd en een oversteek naar de andere kant van het Reitdiep voegen we in op het Pieterpad. Dat is te merken, want het wordt gelijk drukker met bepakte wandelaars.
Oostum
We komen bij het middeleeuwse kerkje van Oostum, een plaatje van een kerkje dat ligt te dommelen op haar wierde. Maddy herkent het van die keer dat we het Pieterpad liepen (rond 2005) en dat we toen in het zonnetje hebben gezeten op stoeltjes van de kerk, die toen toevallig open was. Ik herinner met het moment, maar had dat in mijn hoofd in het vakje Friesland Jabikspad opgeborgen. Dat deze kerk ook aan de Heilige Jacob (van Santiago) is gewijd is toeval. Op Jacob van Lennep maakte het kerkje geen indruk, want hij noemt het niet eens.
Oostum
Garnwerd
We volgen het Pieterpad naar Garnwerd, het mooie dorpje met het stokoude café. Dat is helaas dicht en in de nieuwerwetse horeca met een terras op het water hebben we geen zin. We lopen door de lieve straatjes van Garnwerd, langs de kerk, en memoreren Fritzi Harmsen van Beek (1923 – 2009), de kleurrijke en vrijbuiterige schrijver/dichter/tekenaar die sinds 1971 in een verouderd arbeidershuisje in Garnwerd woonde. Ze gaf het de bijnaam ‘crottage’. In haar laatste jaren loste het literaire bohemien bestaan op, in een nevel van rook en alcohol.
Garnwerd
Tusschen het nabijgelegen Feerwerd en Ezinge zagen wij het buitengoed Aldersma, den Heere R. de Marees van Swinderen toebehoorende. - De landstreek was hier afwisselend; beurtelings grazig en bebouwd: al de huizen echter klein en oud.
Ezinge
De Allersmaborg, stammend uit de 15e eeuw bestaat nog steeds en is een van de laatste bewaarde Groninger borgen. Een borg is van oorsprong een versterkt huis. In de tijd dat er nog geen centraal gezag was (in de middeleeuwen, zeg maar), hadden de borgen speciale bestuurlijke rechten. Zo werd er bijvoorbeeld recht gesproken. Meestal werd een borg bewoond door adellijke families, maar soms kon een 'gewone burger’ (met handig netwerken), het schoppen tot borgbewoner. De Allersmaborg is nu in gebruik als trouw- en vergaderlocatie. Je kunt er ook overnachten. Het ligt er prachtig en heerlijk besloten bij tussen de herfstkleuren.
Allersmaborg
Over Feerwerd, het volgende iets minder pittoreske wierdedorp, lopen we door naar Ezinge. Daar hebben we een B&B gereserveerd. Het blijkt de voormalige dorpskroeg te zijn. Op de plek waar de toog stond, staat nu de eettafel. Verder hebben we alle ruimte en ramen rondom. Eten kunnen we niet in Ezinge. Er is wel een eetcafé, maar dat is dicht omdat het maandag is. Er rest ons niets anders dan Thuisbezorgd. Daarvoor moeten we wel eerst de app installeren, want in het gewone leven laten we nooit eten bezorgen. Er komt een bestelautootje voorrijden met warme happen.
Ik kan mijn extra jekkertje hier achterlaten. Een collega van Maddy's werk fiets hier vaak in de buurt, en wil 'm op een later tijdstip wel ophalen. Dat scheelt, precies een jas, in dit geval.
Ezinge – Munnekezijl
Over Saaksum wandelden wij nu naar Oldehove, een fraai en groot dorp in een cirkel gebouwd met eene zware kerk in 't midden.
We zien het dorp Ezinge pas de volgende ochtend wanneer we er doorheen lopen op weg naar Saaksum. Het is een sfeervol wierdedorp met een paar mooie straatjes en een fijne 13e eeuwse kerk, met een losse toren aan de rand van de wierde, waar vandaan je een mooi uitzicht hebt over weilanden.
Ezinge
Oldenhove
Het is een grauwe dag, op slag van regen. Over smalle asfaltwegen tussen het grasland lopen we naar Saaksum. Daar is niet zoveel om de ogen aan te laten haken, dus trekken we over soortgelijke wegen door naar Oldehove.
Ook daar is het niet meer zo fraai als in 1823. Het grauwe weer speelt daar vast een rol in, en het feit dat we maar geen lekker plekje kunnen vinden om even te pauzeren. Meestal biedt een kerkhof dan uitkomst, maar in Oldehove staat de kerk helemaal ingebouwd tussen de huizen. Bij de molen midden in het dorp is een wel een Rustpunt ingericht, en hoewel de natte banken ons niet aantrekken, strijken we daar toch maar even neer voor een bakkie uit de thermos.
Niehove
Niehove is ons volgende wierdedorp. Een plaatje! Een bord vertelt ons: mooiste dorp van Nederland 2019. Een 13e eeuwse kerk in het midden met een ring van lieve huisjes eromheen. Een vrouw ziet ons vanachter haar raam langslopen in het verder doodstille dorpje. Een andere vrouw spreekt ons al herfstbladeren vegend aan. ‘Willen jullie in de kerk’, roept ze vanaf een afstandje. ‘Ik heb geen sleutel hoor, lopen jullie dat pad?', vult ze al vragend in. We bedanken haar, lopen 'dat pad’ (wat het ook moge zijn) zeker niet, en verlaten het dorp via een heerlijk smal wandelpaadje.
Niehove
Kommerzijl
We evalueren. Alle dorpjes die we tot nu toe gepasseerd zijn, lijken leeg te lopen. Alleen de senioren blijven achter. Misschien een momentopname, nu in de herfstvakantie, maar de stilte die we ervaren maakt een permanente indruk.
We vervolgen langs een vaart over de rand van een weiland. Een modderige bende vanwege de vele regen van de afgelopen weken. Er vliegen vogels op, er schieten kleine diertjes het water in. We zijn ze aan het verstoren, het pad wordt niet veel gebruikt denken we. We komen uit op het asfalt, stampen de modder van de schoenen en lopen naar Kommerzijl.
We hopen op een café in Kommerzijl, maar helaas, niets te vinden. Jammer, want het is nu ook aan het regenen. Kommerzijl dankt haar naam aan de schutsluis die vroeger een belangrijke functie had voor de scheepvaart van en naar de Lauwerszee en het Reitdiep. Nu ligt de sluis rustig te wachten op het bootjesseizoen.
Jacob en Dirk trokken na Kommerzijl over binnenweggetjes door de nieuwe polder Ruigezand naar de boerderij van de gebroeders Martens Teenstra. Zij hadden het land bedijkt en gewonnen op het Reitdiep, dat indertijd nog zout, en onderhevig aan eb en vloed was, omdat het een arm van de Lauwerszee was. Zo verkregen ze een groot stuk (300 morgen) bijzonder vruchtbaar land. De jongens wilden de ondernemende boer met een werkbezoek vereren, maar toen ze daar ontvangen werden, bleek Douwe Martens net een dag daarvoor te zijn overleden. Toch worden ze gastvrij ontvangen, krijgen een pijp aangeboden en worden rondgeleid door het welvarende bedrijf.
Voor ons ligt de nog bestaande boerderij ver uit de route tussen grote kavels langs een saaie asfaltweg. We zouden niet meer dan de buitenkant kunnen bekijken van een afstandje en daarom laten we de boerderij links liggen. We lopen door naar Munnekezijl, omdat we daar een overnachting konden vinden.
Piepke
Door de regen en het asfalt tussen de grote kavels, krijgt het laatste stuk van de tocht een wat somber karakter. Naast ons een omgeploegd stuk land met grote brokken natte klei. Op de horizon staat een eenzame boerderij vaag afgetekend in de regennevel.
Maar in al die somberheid trekt een oud charmant boogbruggetje over een vaartje onze aandacht. Het blijkt een bekend bruggetje te zijn met een bijnaam: Piepke. Het stamt uit 1802 en Jacob en Dirk zijn misschien wel via dit bruggetje over de binnenweggetjes naar de boerderij van Douwe Martens gelopen, want het bruggetje gaf toegang tot de polder Ruigezand. Het Piepke ademt de sfeer van voorbije tijden. Na een periode van verval werd het in 1993 gerestaureerd.
Piepke (volgende dag gefotografeerd)
Munnekezijl
Via een indrukwekkende keersluis komen we Munnekezijl binnenlopen. In Jacobs dagen lag Munnekezijl nog aan de Lauwerszee en was de sluis van vitaal belang. Er lag toen nog een oudere versie van de sluis, maar de huidige krachtpatser (1882) verloor haar functie in 1969 toen de Lauwerszee werd afgesloten.
In Munnekezijl is het ook doodstil. Onze B&B bevindt zich in een hervormd kerkje dat uit de vaart is genomen en verbouwd tot een horeca-onderneming. We worden kort en zakelijk naar onze kamer verwezen en verder aan ons lot overgelaten. We hebben de hele kerk voor onszelf. Ons spiksplinter nieuwe kamertje is snel warm te stoken, de rest van het gebouw is ijskoud. Dus we trekken ons terug in ons warme hol, hangen de natte lappen uit en nemen een hete douche.
B&B Munnekezijl (volgende dag gefotografeerd)
Voor het warme eten zijn we helaas weer veroordeeld tot Thuisbezorgd. Er zijn twee zaken te vinden, die genegen zijn naar Munnekezijl te rijden. We kunnen kiezen tussen een Italiaan en een shoarma-achtige. Pizza hebben we gisteren al gehad. De restjes hebben we vandaag onderweg opgegeten, dus wordt het een Shoarma-achtige schotel van falafel met patat, treurige salade en dito sausjes.
Bekijk alle delen op de Overzichtspagina Van Lennep.
Praktische informatie
Groningen – Ezinge
17 km
Ezinge – Munnekezijl
18 km