Pieterburen – Uithuizen
Het is ondertussen decennia geleden dat ik met mijn broer Willem een trektocht heb gemaakt. We hebben zeker wel eens gewandeld in deze of gene gezelschappen, maar echt samen op pad, dat is lang geleden.
Het is met hem dat ik mijn allereerste serieuze buitenlandse trektocht heb gemaakt. Offa’s Dyke, op de grens van Engeland en Wales. Dat moet rond 1990 zijn geweest. We liepen nog in spijkerbroeken, de fleece bestond in mijn belevingswereld nog niet en, en ik liep met een geleende rugzak met een buitenframe waarvan ik blauwe plekken als schotels op mijn heupen kreeg. We dachten er goed aan te doen om de etappe-indeling van de National trailguide van de Ordnance Survey aan te houden, waardoor we soms 12 uur per dag met volle bepakking sjouwden. Echte lichtgewicht spullen hadden we nog nauwelijks. We liepen op de bonnefooi en kampeerden vaak semiwild naast pubs, bij boerderijen en een keer zelfs op een dorpsplein naast een hotel. Het werd het beste avontuur van ons leven tot dan toe. Het volgen van de markering, het doorkruisen van weilanden vol vee, het verdwalen, het afzien, de barmeals in gezellige pubs op het platteland, de ontmoetingen onderweg, het trekken van een lange streep over de kaart. Alles was nieuw en we vonden het geweldig.
Locatie Huis ten Dijke
Pieterburen
Nu maken we ons op voor een vijfdaagse tocht door Groningen, te beginnen in Pieterburen, waar we op een middag in augustus naartoe reizen. Pieterburen, bekend van het Pieterpad, de zeehondencrèche en het wadlopen. Een toeristisch eiland in het noorden van Groningen, vol rugzakmensen zoals wij. We gooien onze bagage op de kamer van het Dorpslogement en maken een inlooprondje, op zoek naar het inmiddels afgebroken ’fraaie buitenverblijf van de heer Alberda’. Het ligt iets ten noorden van Pieterburen en om in de buurt te komen moeten we wat borden ‘verboden voor alle verkeer’ negeren. Op de kaart zie je nog de oude slotgracht van ’t Huis ten Dijke, maar vanaf het pad kunnen we niet meer zien dan een smeedijzeren hek dat de vermoedelijke locatie omsluit. Enigszins teleurgesteld, lopen we naar de oude zeedijk en keren we met een boogje weer terug naar het dorp, waar we nog even bij de kerk en de botanische tuin kijken. Dan eten we op het terras van het Waddenhotel en keren terug naar ons logement.
Over Saaksumhuizen kwamen wij te Pieterburen, een aanzienlijk dorp, waar het fraai buitenverblijf van den heer Alberda is: op dat goed overleed Sonoy. Na wat gerust en gedut te hebben wandelden wij over den Andel langs een binnendijk tot Warfum een groot en welvarend dorp, waar wij een poos stil hielden en met de meid keuvelden die niet onaartig was en drok met Van Hogendorp twistede over haar' boter en de Leydsche tot zij hem eindelijk de hare proeven liet die beter was dan de laffe Grooningsche boter algemeen is. - Vanhier liep onze weg over het uitgestrekte Usquert naar Uithuizen. Beide zijden van den weg waren bezoomd met boerenplaatsen, alle zoo groot en welgelegen als die wij gezien hadden.
Hoogeland
Het weer is goed de volgende ochtend. We beleven een natte, wisselvallige zomer in 2021. Allang blij dat hittegolven dit jaar in ons land uit lijken te blijven, ben ik met alle wisselvalligheid dik tevreden. Voor deze week staan er buien met onweer op het programma, tussen de opklaringen door. Vooralsnog is het heerlijk 20 graden met beweeglijke wolkenluchten. En wolkenluchten boven het Hoogeland van Groningen zijn een schouwspel.
We zullen hoofdzakelijk over asfaltwegen tussen graslanden, graanakkers, aardappel- en suikerbietenvelden lopen deze dagen. De uitgestrektheid van de akkers en het gebrek aan onverharde wandelpaadjes maken van Groningen niet de meest ideale wandelprovincie, maar de soms taaie rechte wegen worden gecompenseerd door de vele prachtige boerderijen en dorpjes op onze route. Vandaag krijgen we al een ketting van dorpjes op ons pad. Het eerste is Den Adel waar een fiere molen boven de akkers uit steekt. Een stukje verderop komen we langs een nagelnieuwe aardappelfabriek van Aviko. ‘Creating value from potatos’ is de tagline op de grote grijze doos. Aan de zijkant is een oprit voor de ‘aardappelontvangst’ ingericht. We moeten allebei zuchten.
Warffum
Warffum, een oud dorp op een grote wierde. Bij de kerk kijken we uit op het openluchtmuseum, waar de oudste straten deel van uitmaken. Lieve oude straat met lage huisjes, waarin een serene rust hangt. Onderweg naar Usquert begint het op te vallen dat we zo hartelijk begroet worden door de Groningers. Er wordt zelfs gezwaaid vanachter ramen. De man van een stel op de fiets begint een soort interview. Waar we heen gaan, waar we vandaan komen en wat we allemaal nog gaan doen. De vrouw probeert de man af te remmen: ‘Jij bent ook niet een beetje nieuwsgierig!’
Usquert
Usquert
In Usquert, ook een mooi wierdedorp, met een gemeentehuis van Berlage, staan we bij een wandelknooppunt even op de kaart kijken. Een man spreekt ons aan en merkt op dat het de eerste keer is dat hij mensen gebruik ziet maken van de wandelknooppunten. Het verklaart iets, we lopen geen van de bekende langeafstandspaden in deze contreien. Mogelijk vallen we daardoor wat meer op met onze rugzakken.
Uithuizen
Langs villaboerderijen lopen we naar Uithuizen. Het onderscheid tussen een landgoedhuis en een boerderij is flinterdun. Alleen de enorme graanschuren die aan het voorhuis vastzitten geven weg dat de rijkdom landbouw gerelateerd is. In Groningen was er een unieke situatie die boeren in de 19e eeuw zo welvarend maakten. Het was een combinatie van beklemrecht (een vaste pachtsom die in de loop der jaren een verwaarloosbaar bedrag werd), gratis vruchtbare kleigrond (door de inpolderingen langs de kust) en de stijgende graanprijzen (door stagnerende aanvoer uit de Oostzeehandel). Het leidde tot een diepe kloof tussen de herenboeren die zich gingen spiegelen aan de levensstijl van de elite en de zwoegende landarbeiders die klein gehouden werden. Toen later het goedkope Amerikaanse graan de Nederlandse markt overspoelde, pakten de boeren de mechanisering van de landbouw op en werd de armoede van de landarbeiders nog schrijnender. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het socialisme en communisme hier in vruchtbare aarde vielen.
In Uithuizen worden we begroet door de schorre klok van de kerk. Ons hotel ligt in de hoofdstraat. Een wat uitgekleed etablissement waarbij je voor de dichte deur eerst iemand moet bellen die voor je komt opendoen. Geen ontbijt, geen diner, alleen een kamer, een prima kamer overigens met tv en alles, en een gammele keuken waar je jezelf kunt bedienen. Er logeren een paar bouwvakkers en een paar andere trekkende toeristen deze avond. Een stel komt aan met een aluminium kano op een karretje. Zij peddelen door Groningen. Hun kano wordt vriendelijk aangenomen en ergens gestald voor de nacht.
Nieuwer hotel op de vermoedelijke plek van de voormalige herberg De Roos
Wij lopen een rondje door Uithuizen, vinden de plek waar Jakob en Dirk hebben gelogeerd, maar waar nu een nieuwer hotel staat, eten een pizza en doen inkopen voor ons ontbijt. Dat heb ik volgens mij niet eerder gedaan bij een hotelovernachting. Wanneer we teruglopen naar het hotel roept de interviewde man van het stel op de fiets ons aan: ‘Jullie zijn aangekomen! Dus ik hoef me geen zorgen meer te maken’. We zwaaien elkaar vrolijk gedag.
Volgende deel Van Lennep
Bekijk alle delen op de Overzichtspagina Van Lennep.
Praktische informatie
Pieterburen – Uithuizen
20 km
Startpunt: Pieterburen centrum
Eindpunt: Uithuizen (station)