- Officiële naam: Hærvejen
- Alternatieve namen: Ossenweg, Ochsenweg, Heerweg
- Beginpunt: Padburg
- Eindpunt: Frederikshavn of Hirthals
- Lengte: 477 of 494 km
- Benodigde tijd: ca. 4 weken
- Aantal wandeldagen: ca. 25
- Zwaarte: 2/5
- Markering: blauw vierkant schildje met wit wandelfiguurtje en tekst Hærvejen
- Mooiste stuk: Jelling - Viborg
- Minste stuk:
- Beste tijd: juni - augustus
- Officiële website: .haervej.dk
Recht door Jutland
Hærvejen is de doorgaande wandelroute over de ruggengraat van Jutland. Van de Deens-Duitse grens (Padburg) via de middeleeuwse stad Viborg naar Aars. In Aars vertakt de route zich naar de twee havenplaatsen Fredrikshavn en Hirthals. Daar zijn de bootverbindingen naar Noorwegen en Zweden.
Hærvejen is zowel in noordelijke als zuidelijke richting gemarkeerd. De officiele publicaties nemen de noord-zuidrichting als uitgangspunt. Hier wil ik me concentreren op de richting zuid-noord. Belangrijkste reden is hiervoor om Hærvejen als aansluitroute op Het Olavspad van Oslo naar Trondheim in Noorwegen te bezien.
Achtergronden
’s Heerenwegen
Hærvejen is Deens voor ‘De Heerweg’. In het Deens wordt het lidwoord (en in dit geval) aan het zelfstandige naamwoord geplakt dus het is correcter als je ‘de Hærvej’ in het Nederlands zegt. Ik houd het hier op Hærvejen zonder lidwoord.
Heerwegen is een verzamelnaam voor oude doorgaande wegen. Afgeleid van de Romeinse verharde wegen die in eerste instantie voor het snel verplaatsen van legereenheden werden aangelegd, de zogenaamde heirwegen. Heir is een verouderd woord voor leger. Het woord heerwegen werd later ook gebruikt in regio’s waar de Romeinen helemaal niet geweest zijn en is synoniem geworden voor doorgaande openbare wegen. In veel plaatsen is de straatnaam Herenweg, Heerenweg of Heerweg nog een referentie aan die praktijk. En het spreekwoord: dwalen langs ’s Heerenwegen.
Ossentransport
De oude doorgaande wegen zijn natuurlijk ook de handels- en reisroutes van oudsher. In het geval van Jutland werden Hærvejen synoniem voor het Ossentransport. In de tijd voor de spoorwegen was het drijven van levend vee, de enige manier om vers vlees over grote afstand te verplaatsen. Het vlees transporteerde zichzelf als het ware. Tot ongeveer 1850 was de ossenhandel vanuit het grazige Jutland een belangrijk onderdeel van de vleesvoorziening in Noord-West Europa. Ook Nederland was een belangrijke afnemer van de Deense Ossen. Van oudsher waren de agrarische mogelijkheden in onze drassige delta beperkt. De ossen werden in ca. zes weken van Jutland naar Nederland gedreven, grofweg over de route Hamburg, Bremen, Ootmarsum, Deventer, Amersfoort, Amsterdam. De dieren waren onderweg dan al weer zoveel afgevallen dat ze eerst nog een halfjaar werden vetgeweid, voordat ze in het najaar werd geslacht.
Pelgrimsroutes
De pelgrims uit de middeleeuwen gebruikten de logische reisroutes uit hun tijd. Hærvejen werd gebruikt om zowel naar Santiago de Compostela en Trondheim te reizen. De tegenwoordige route volgt zoveel mogelijk het oude tracé, maar kiest voor groene alternatieven waar de oude weg door brede snelwegen is vervangen. De wandelroute tussen de Duits/Deense grens en Viborg werd als eerste gemarkeerd en beschreven en werd in 1992 opgeleverd. De aftakroutes naar Fredrikshavn en Hirthals kwamen rond 2014 gereed, nadat Hærvejen in 2010 werd opgenomen in het netwerk van beschermde Europese cultuurwegen. Het pad maakt in dit verband onderdeel uit van de historische pelgrimswegen naar Trondheim.
