Oudste ANWB-wandeling
In 1914 opende de ANWB haar eerste bewegwijzerde wandelroute door Nederland, van Amsterdam naar Arnhem, als promotie voor de Bond.
De bond voor wielrijders, in 1883 opgericht om meer fietspaden te realiseren, was anno 1914 al veel meer een algemene toeristische vereniging geworden die met aanbevolen overnachtingen en wegwijzers de recreatie in eigen land bevorderde.
100 jaar
In 2014 werd de route na 100 jaar opnieuw in kaart gebracht. 80% van het oorspronkelijke traject is in tact gebleven, al is er natuurlijk ontzettend veel veranderd. Deze actuele variant is niet bewegwijzerd, maar wel uitstekend beschreven en voorzien van GPS-tracks. Je vind alle kaarten en info op de site van de ANWB in handig downloadbare formats. Daar staat ook het oorspronkelijke routeboekje als pdf integraal tot je beschikking.
oorspronkelijke markering
Route
De route is ca. 155 km en voert vanuit Amsterdam Oost (station Muiderpoort), via het Gein naar het Gooi en doorloopt dan vrijwel de hele Utrechtse heuvelrug (Hilversum, Zeist, Maarn, Doorn, Amerongen). Bij Rhenen volg je grofweg de Nederrijn langs Wageningen, Heelsum en Oosterbeek om te finishen in Arnhem.
Ervaringen
Het leuke van deze wandeling vind ik, dat je op diverse plekken komt waar men normaal gesproken geen wandelaars langs stuurt omdat ze niet zo door de natuur lopen zoals de buitenwijken van Diemen, de uitvalswegen in Hilversum of een stukje bos tussen snelwegen. Maar er valt wel veel te zien: oude straatjes, huizen en gebouwen die getuigen van de geschiedenis van Nederland.
Bossen
Het traject over de Utrechtse Heuvelrug voert je vrijwel non stop door de bossen. Wil je deze wandeling doen, dan moet je wel van bospaden houden. Wie doet dat niet, zou je zeggen. Zelf hou ik enorm van lanen en bospaden, maar ik hou ook enorm van hoge luchten en horizonnen. Bij tientallen kilometers bos begin ik het open landschap een beetje te missen. Luxe problemen natuurlijk, want we mogen in onze handjes knijpen dat er nog zoveel bos is dat je er genoeg van kan krijgen. Na Wageningen is er ook nog veel bos, maar dan is er toch meer afwisseling met uitzichten, beekdalen en oude wegen.
Als ik een nadeel kan noemen, dan zou ik zeggen dat er op sommige stukken mooiere alternatieven voorhanden zijn. We volgen hier natuurlijk de route anno 1914, dus dat is het enige rechte pad. Daarover klagen is hetzelfde als klagen dat er geen vleesgerechten in een vegetarisch kookboek te vinden zijn. Ik vermoed dat de wandelmogelijkheden nu toch een stuk ruimer zijn dan in 1914. Ik denk dat er meer opengestelde landgoederen zijn, meer nieuwe natuur is aangelegd (Blauwe Kamer bijvoorbeeld), meer recht van overpad op boerenland is gerealiseerd en dat er meer wandelpaden door bijvoorbeeld uiterwaarden zijn aangelegd. Toen was er minder snelweg, vinex of bedrijventerrein, nu is het land openbaarder. En zo heeft elke tijd zijn voor- en nadelen.
Etappes
De oorspronkelijke etappe-indeling besloeg 6 kloeke dagmarsen tussen de 20 en 34 km. Die indeling is aangehouden in de actuele versie. De nummering van 1 t/m 6 heb ik gerespecteerd in mijn versie, maar omdat ik minder lange etappes prefereer, heb ik ze onderverdeeld met letters. Zo hoop ik de referentie naar de oorspronkelijke indeling overzichtelijk te houden.
Wandelgids
In 2019 verscheen Te voet met boswachter Ellen, een wandelgids bij deze route. Met deelkaartjes en veel achtergrondinformatie. De boswachter vertelt , niet verwonderlijk, veel over de flora en fauna onderweg. De route is echter ondertussen op enkele plaatsen door de ANWB gewijzigd (onder ander door een nieuwe fietsbrug over het Amsterdam Rijnkanaal waardoor er 6 prachtige oorspronkelijke kilometers bijgekomen zijn). Houdt dus de actuele kaarten van de ANWB zelf bij de hand. Hierbij wat mogelijke indelingen.
Etappe indeling
6 etappes (anno 1914)
Amsterdam – Hilversum : 34 km
Hilversum – Zeist : 25 km
Zeist – Doorn : 20 km
Doorn – Berg en Bosch : 28 km
Berg en Bosch – Nol in ’t Bosch (Wageningen) 23 km
Nol in ’t Bosch – Arnhem 29 km
8 etappes
Amsterdam – Nederhorst den Berg : 20
Nederhorst den Berg – Hilversum : 14
Hilversum – Den Dolder : 16
Den Dolder - Maarn : 23
Maarn – Amerongen : 25
Amerongen- Rhenen : 20
Rhenen – Heelsum : 17
Heelsum - Arnhem : 23
9 etappes
Amsterdam – Nederhorst den Berg : 20
Nederhorst den Berg – Hilversum : 14
Hilversum – Den dolder : 16
Den Dolder - Maarn : 23
Maarn – Leersum: 18
Leersum – Elst : 17
Elst – Wageningen: 19
Wageningen – Doorwerth : 17
Doorwerth – Arnhem: 14
10 etappes
Amsterdam – Nederhorst den Berg : 20
Nederhorst den Berg – Hilversum : 14
Hilversum – Den dolder :16
Den Dolder – Pyramide van Austerlitz: 19
Pyramide van Austerlitz – Doorn: 12
Doorn – Amerongen : 17
Amerongen - Rhenen : 20
Rhenen – Heelsum : 17
Heelsum – Oosterbeek : 13
Oosterbeek – Arnhem : 10